Ovogodišnje redovno zasjedanje Svetog Arhijerejskog Sabora Srpske pravoslavne crkve započeto je 9. maja u manastiru Žiči, prvom sjedištu autokefalne Srpske Crkve. Ove godine se i obilježava 800. godišnjica autokefalnosti – pune crkvene samostalnosti, saopštava SPC.

Pod predsjedništvom patrijarha Irineja, 9. i 10. maja, održane su prve saborske sjednice u samom manastiru, da bi Sabor nastavio sa radom u Patrijašijskom dvoru u Beogradu od 11. maja do završetka ovogodišnjeg zasjedanja. Patrijarh je u pozdravnoj riječi na početku prve saborske sjednice ukazao na suštinska pitanja života i misije Srpske pravoslavne crkve (SPC) u savremenom svijetu.

Savremeni svijet je, navedeno je u saopštenju, prepun, s jedne strane, velikih duhovnih izazova i iskušenja, a sa druge strane i otvorenih mogućnosti za rad na duhovnoj obnovi našeg naroda.

Pažnja je posvećena bogoslužbenom proslavljanju i duhovno-kulturnom obilježavanju osamstogodišnjice sticanja autekefalnog statusa (1219 - 2019), kako na nivou čitave crkve u manastiru Žiči i u Beogradu, u oktobru, tako i po svim njenim eparhijama.

-Valja istaći da će proslava biti nastavljena i tokom čitave iduće, 2020. godine, a odlučeno je i da se te iste godine molitveno i svečano obilježi još jedan značajan jubilej – stogodišnjica ujedinjenja pokrajinskih crkava u jednu jedinstvenu Srpsku pravoslavnu crkvu i vaspostavljanja njenog statusa autokefalne Patrijaršije, navedeno je u saopštenju SPC.

Na poziv Sabora, Patrijaršiju su posjetili predsjednik Srbije Aleksandar Vučić i predsjedavajući Predsjedništva Bosne i Hercegovine Milorad Dodik.

-Posle zasjedanja, u svečanoj dvorani za prijeme, Sabor je sa dužnom pažnjom saslušao izlaganja dvojice srpskih lidera o stanju i problemima našeg naroda u Srbiji i Republici Srpskoj, ali i šire, kao i o naporima i neravnopravnoj borbi sa moćnicima za očuvanje Kosova i Metohije u sastavu Srbije i o podršci i sveobuhvatnoj pomoći države Srbije našem narodu da opstane na najsvetijoj srpskoj zemlji, Kosovu i Metohiji, i, paralelno, o bratskoj saradnji državnih organa, obrazovnih i kulturnih ustanova i svih ostalih nosilaca javne odgovornosti u Srbiji i u Republici Srpskoj, na dobro našeg naroda s obje strane Drine i na njegovo opšte dobro, ma gdje da živi, saopštila je SPC.

Tokom Sabora održana je i sjednica Centralnog tijela za dovršenje Spomen-hrama Svetog Save na Vračaru, sa izvještajem o svim dosadašnjim radovima.

Kao i svake godine, Sabor se bavio i pitanjima crkvene prosvjete i stvaranjem uslova za normalno funkcionisanje Patrijaršijske biblioteke i Muzeja i Arhiva SPC. Izabran je novi vršilac dužnosti rektora Bogoslovije Svetog Arsenija Sremca u Karlovcima, protojerej mr Jovan Milanović.

Raspravljalo se i o saradnji Crkve sa nadležnim organima Srbije u procesu revitalizacije Sremskih Karlovaca i stvaranja uslova za njegovu novu - u stvari staru - ulogu važne duhovne, kulturne i obrazovne košnice srpskog naroda.

Izmijenjen je datum praznovanja Svetog Pajsija, patrijarha pećkog: umjesto 2. oktobra njegov spomen će se vršiti 3. oktobra na osnovu novootkrivenog zapisa na njegovim svetim moštima. Sa žalošću je konstatovano djelovanje raznih raskolnika i sektaša.

Saslušani su i analizirani izvještaji o radu Svetog Arhijerejskog Sinoda i eparhijskih arhijereja, kao i dobrotvorne fondacije „Čovjekoljublje" i drugih fondacija i službi Srpske Pravoslavne Crkve u proteklom periodu.

Izvršena je arondacija pojedinih eparhija tako što je Eparhija banjalučka ustupila jedan broj crkvenih opština, odnosno parohija Eparhiji bihaćko-petrovačkoj, a Eparhija zvorničko-tuzlanska Eparhiji dabrobosanskoj.



RAZMOTRENO JE STANjE CRKVE U REGIONU



Sabor je jednoglasno dodijelio orden Svetog Save prvog stepena dr Dimitriju (Trakatelisu), donedavno arhiepiskopu američkom u jurisdikciji Carigradske Patrijaršije, za njegovu ljubav i dobročinstva učinjena eparhijama SPC u Americi.

Razmotreno je i stanje SPC u bivšim jugoslovenskim republikama, pri čemu je konstatovano da su animoznost i diskriminacija u odnosu na SPC prisutne, u većoj ili manjoj mjeri, gotovo svuda – u Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini, Sjevernoj Makedoniji, a naročito u Crnoj Gori, gdje je nedavno potvrđen antievropski i anticivilizacijski predlog zakona o Crkvama i vjerskim zajednicama.

-Tim nacrtom zakona se specijalno i namerno diskriminišu Eparhije crnogorsko-primorska i budimljansko-nikšićka, a predviđa se čak i otimanje svetih hramova i njihovo proglašavanje za vlasništvo države (!). Takva rješenja ukidaju neotuđivo pravo građanina na slobodu vjeroispovijesti i savjesti i predstavljaju direktno miješanje u unutrašnje crkvene poslove, navodi se u saopštenju.

Tu su i pokušaji nasilnog oduzimanja svetinja u korist kanonski nepriznate Crnogorske pravoslavne crkve i prijetnje da će biti srušene pojedine bogomolje (crkva na planini Rumiji i krstionica na Prevlaci).

-Naravno, svuda – i u Crnoj Gori, i u Hrvatskoj, i drugdje – ima ne malo časnih pojedinaca i čitavih zajednica i organizacija koje se zalažu za pravdu i slobodu svih, ističe SPC.

-Teško je i stanje autonomne Ohridske Arhiepiskopije u Sjevernoj Makedoniji, gdje trenutno nema direktnog progona arhiepiskopa Jovana, episkopa, klirika, monaha i vjernika, ali im stalno nad glavom visi Damoklov mač novog sudskog gonjenja, saopšteno je sa Sabora.

Uprkos tome, SPC se i dalje, kao i do sada, zalaže za dijalog sa tamošnjom Crkvom i za rješenje problema na autentično kanonskoj osnovi.

Episkop zapadnoamerički Maksim je izrazio žaljenje zbog svoje nesmotrene i neprimjerene izjave u jednom intervjuu da je Sveti Sava na nekanonski način izdejstvovao autokefaliju srpske crkve.

-Ta izjava je mnoge sablaznila. Izjavio je pred Saborom da prihvata da je Sveti Sava postupio besprekorno, po svetim kanonima, prilikom sticanja autokefalije i, najzad, zatražio i dobio oproštaj od Sabora, navedeno je u saopštenju.

Povodom javnih stavova za obaveznu vakcinaciju djece ili protiv nje, Sabor smatra da treba uvažiti razloge naučne medicine, ali i bojazan roditelja od njenog primanja.



O RASKOLU U UKRAJINI



Najveći problem pravoslavne crkve danas jeste crkveni raskol u Ukrajini i promašeni pokušaj Carigradske Patrijaršije da taj problem riješi „preko koljena”, na svoju ruku, bez dijaloga sa kanonskom crkvom u Ukrajini i sa Ruskom pravoslavnom crkvom kao cjelinom i bez svepravoslavnog savjetovanja.

S tim u vezi, Sabor ostaje pri svom dosadašnjem stavu: naša Crkva ne priznaje novoustanovljenu paracrkvenu strukturu u Ukrajini, na čijem čelu su građani Denisenko i Dumenko, a nalazi se u liturgijskom i kanonskom opštenju samo i isključivo sa kanonskom Ukrajinskom pravoslavnom crkvom, na čijem čelu se nalazi mitropolit Onufrije, i sa svim ostalim kanonskim pravoslavnim crkvama.



-Sabor po ko zna koji put izražava svoju zaprepašćenost i ogorčenost usled nekanonskih upada episkopa i sveštenika Rumunske pravoslavne crkve u eparhije Srpske pravoslavne crkve u Istočnoj Srbiji.



Odnosi sa Rimokatoličkom crkvom i sa Crkvama reformacije u Srbiji, kao i sa Islamskom zajednicom Srbije, tradicionalno su dobri i korektni, što se, nažalost, ne može reći za odnose sa određenim krugovima Rimokatoličke crkve u Hrvatskoj i Islamske zajednice u Bosni i Hercegovini.

Članovi Svetog Arhijerejskog Sinoda u novom sazivu su mitropolit dabrobosanski Hrizostom i episkopi bački Irinej, šumadijski Jovan i kruševački David.

(RTS)

---